6. D66

(verkiezingsprogramma)

VN-verdrag en Toegankelijkheid
D66 staat voor de vrijheid om jezelf te zijn. Ook mensen met een beperking moeten de vrijheid krijgen om in de samenleving volwaardig mee te kunnen doen. Dit vraagt om een toegankelijke samenleving en het wegnemen van drempels. Daarom heeft D66 het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap met kracht ondersteund. Toegankelijkheid moet de norm worden; ontoegankelijkheid de uitzondering. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om fysieke toegankelijkheid van gebouwen of openbaar vervoer, maar ook bijvoorbeeld de toegankelijkheid van informatie, zoals websites die raadpleegbaar zijn voor mensen die blind of slechtziend zijn. 

Het is nu aan de gemeenten om er in de praktijk op toe te zien dat barrières voor mensen met een handicap, bijvoorbeeld dat assistentiehonden nog steeds niet overal welkom zijn terwijl dit wel in de wet is opgenomen, worden weggenomen. D66 zet zich ervoor in dat deze wetgeving op alle niveaus wordt nagevolgd.

Werk
Werk is en blijft de belangrijkste weg naar ontplooiing en controle over het eigen leven. We helpen meer mensen aan werk en verlagen de lasten voor werkgevers. Het wordt aantrekkelijker om laagbetaalden en ouderen in dienst te nemen. De kloof tussen vaste aanstelling en flexibel werken wordt kleiner. Belasting op arbeid voor de werkgever worden sterk verlaagd, met name voor lager betaalden. We jagen de economie aan door meer geld voor innovatie en door te investeren in woningen, duurzame energie, digitale ontwikkeling en een groene leefomgeving. Iedereen krijgt een kans. De positie van vrouwen wordt versterkt. Als ouderen, gehandicapten of mensen met een andere achtergrond ten onrechte worden buitengesloten, pakken we die discriminatie en kansenongelijkheid aan. Met een sterk vangnet zorgen we dat mensen niet buiten de boot vallen. We willen een samenleving van vrije mensen: met en voor elkaar.

Onze plannen richten zich op drie kansen. Allereerst willen we het voor werkgevers simpeler maken mensen aan te nemen en voor werknemers zorgen we dat werken lonend wordt. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat iedereen klaar is voor een werkend leven waarin we langer aan het werk zullen zijn en met meer verandering en dynamiek moeten omgaan. We maken de muren tussen vast en flex werk veel minder hoog en mannen en vrouwen moeten gelijke kansen hebben om door te groeien naar leidinggevende posities. Ten slotte willen we met name mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt, zoals ouderen, mensen met een arbeidsbeperking en mensen met een niet-westerse achtergrond of vluchtelingen een eerlijkere kansen geven op passend werk. Het is ons doel dat over vier jaar veel meer mensen gelukkig aan het werk zijn.

Meer kansen op de arbeidsmarkt voor mensen met een arbeidsbeperking

Onnodig veel Nederlanders met een arbeidsbeperking hebben geen werk. Dit komt deels doordat veel werkgevers terughoudend zijn om hen aan te nemen. Vaak is dit niet terecht: werkgevers die mensen met een functiebeperking in dienst hebben zijn overweldigend positief over hun werk, hun motivatie en meevallend ziekteverzuim. Onbekend maakt kennelijk onbemind. Wij willen het talent van mensen met een arbeidsbeperking niet onbenut laten en zorgen dat zoveel mogelijk mensen de kans hebben mee te doen. 

Dit begint met zorgen dat bestaande regelingen blijven bestaan, beter worden gebruikt en werkgevers deze kennen. Veel is al geregeld: de no-riskpolis waarbij het UWV het loon betaalt van de zieke werknemer; premiekorting waarbij werkgeverslasten voor werknemers met een beperking lager zijn ter compensatie van eventuele lagere productiviteit; proefplaatsing waarbij een werkgever gratis twee maanden mag kijken of iemand geschikt is voor de functie, terwijl diegene de uitkering behoudt; en de jobcoach, een collega die mensen met een arbeidsbeperking in hun werk ondersteunt. Daarnaast willen wij dat werkgevers die vooroplopen daarvoor erkend worden. Dit kan bijvoorbeeld via een zogenaamd Two Ticks-keurmerk voor werkgevers die aangeven dat ze sollicitanten niet zullen afrekenen op hun beperking en ze automatisch uitnodigen voor een gesprek als ze enigszins voldoen aan de eisen, zoals inmiddels door veel bedrijven in het Verenigd Koninkrijk wordt gedaan. Sociale ondernemingen worden bij goed gedrag fiscaal beloond.

Arbeidsgehandicapten krijgen meer kansen op werk door onterechte vooroordelen te bestrijden, werkgevers beter bekend te maken met bestaande regelingen en vraag en aanbod beter te op elkaar af te stemmen.

We bestrijden discriminatie op de arbeidsmarkt door regels beter te handhaven en door transparantie en voorlichting. We richten ons in het bijzonder op discriminatie van vrouwen, oudere werknemers, arbeidsgehandicapten en mensen met een niet-westerse achtergrond.

Onderwijs
Of leerlingen nu achterblijven of juist hoogbegaafd zijn, of achterblijven omdát ze hoogbegaafd zijn: D66 wil hun leerrecht wettelijk verankeren. Voor kinderen die extra zorg nodig hebben, zijn extra budgetten beschikbaar. D66 wil het toekennen van deze budgetten eenvoudiger maken. Een aanvraag door school en ouder moet in principe voldoen. Passend onderwijs moet ook voorzien in specifieke behoeften van leerlingen met beperkingen. In sommige gevallen is en blijft speciaal onderwijs door vakspecialisten noodzakelijk. Zo kan op initiatief van D66 het Doveninternaat in Haren blijven bestaan en worden de zestig kinderen die hier les hebben niet verdeeld over andere scholen in het land.

Zorg
Door te vertellen dat huisartsenzorg niet van het eigen risico afgaat, kunnen we het mijden van zorg voorkomen en kan de huisarts zijn taak beter uitoefenen.

Daarnaast publiceren ziekenhuizen en zorgverzekeraars de kosten van behandelingen die binnen het eigen risico vallen.

In de gehandicaptensector moeten de komende periode ouder en kind weer centraal komen te staan en het beleid zich naar die belangen voegen door te zorgen voor maatwerk en toegankelijkheid.

Zorgen om verpleeghuiszorg
Doordat we door een betere zorg langer thuis wonen, verandert ook het karakter van het verpleeghuis. We verblijven daar steeds korter, met complexere problemen en een intensieve zorgbehoefte. Het verpleeghuis wordt daardoor steeds meer het verlengstuk van het ziekenhuis en is tegelijk voor velen het laatste thuis. Met al die veranderingen moeten we blijven zorgen dat zorg en verblijf zoveel mogelijk op maat van de cliënt zijn. Intimiteit en seksualiteit is bijvoorbeeld belangrijk, de behoefte hieraan verdwijnt niet als je gehandicapt bent of in een verpleeghuis woont. Toch is in deze instellingen niet altijd aandacht voor deze behoeften. Pesten en buitensluiten komt in de ouderenzorg dagelijks voor. D66 wil instellingen waar mensen langdurige zorg ontvangen stimuleren om in de huisregels expliciete aandacht te hebben voor tolerantie voor elkaar en voor de persoonlijke vrijheid om te mogen zijn wie je bent. Dit kan bijvoorbeeld door het stimuleren van een Roze Loper. Ook persoonsvolgende bekostiging zou meer maatwerk kunnen bevorderen.

Grondwet
D66 wil de democratische controle moderniseren. Rechters moeten de bevoegdheid krijgen om wetten te toetsen aan de Grondwet, zodat de controle op de macht beter gespreid is en individuele rechten beter beschermd zijn. Als deze zogenaamde constitutionele toetsing is ingevoerd met waarborgen voor de zorgvuldigheid van wetgeving, kan de indirect gekozen Eerste Kamer worden afgeschaft.