7. ChristenUnie

(verkiezingsprogramma)

VN-verdrag
De ChristenUnie staat pal voor een inclusieve samenleving. Een samenleving waarin iedereen er mag zijn, ongeacht talenten of beperkingen. We zijn daarom erg blij met de ratificatie van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Veel zaken zijn lastig te regelen voor mensen met een handicap. Onderwijs, werk, uitgaan, verhuizen, internet en openbaar vervoer zijn niet vanzelfsprekend. Dit geldt niet alleen voor de groep met zwaardere vormen van een lichamelijke, geestelijke of zintuiglijke beperking, maar bijvoorbeeld ook voor de groep mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor hen wordt de samenleving sluipenderwijs steeds ingewikkelder. Met de ratificatie is de integratie van mensen met een beperking in onze samenleving echter niet af. Nu komt het erop aan dat onze samenleving écht inclusief wordt. Dat gaat over veel meer dan goede zorg en toegankelijkheid. Mee kunnen doen moet voor iedereen gewoon kunnen zijn.

Toegankelijkheid
De Nederlandse en Friese taal, evenals gebarentaal, worden grondwettelijk verankerd. Op gelijke wijze wordt in het Caribisch deel van Nederland recht gedaan aan de overige talen in het Koninkrijk, Papiaments en Engels.

De overheid zorgt ervoor dat websites en belangrijke momenten in het publieke debat (bijvoorbeeld vragenuur en persconferentie minister-president) toegankelijk zijn voor mensen met een beperking.
Publieke gebouwen behoren toegankelijk te zijn.
Gemeenten gaan aan de slag met het ontwikkelen én uitvoeren van een lokale inclusie-agenda.

Toegankelijkheid de norm. Samen met provincies en vervoerders worden stations en haltes aangepast, zodat deze versneld volledig toegankelijk worden voor mensen met een beperking.

Werk
Op de huidige arbeidsmarkt is het nodige aan te merken. Ondanks de bemoedigende banengroei telt Nederland nog steeds honderdduizenden werklozen. Er zijn onnodige verschillen tussen scholingskansen van werknemers om vooruit te komen. Er zijn onnodige verschillen tussen scholingskansen van laag- en hoogopgeleiden en de kansen van werknemers om vooruit te komen. Voor mensen met een beperking is het nog steeds moeilijk om aan een baan te komen. Oudere werklozen komen lastig weer aan de slag.

Werken met een beperking
De overheid moet meer arbeidsgehandicapten in vaste dienst nemen. Terwijl het bedrijfsleven wel formele dienstverbanden aan mensen met een arbeidsbeperking aanbiedt, werkt de overheid vooral met inleenverbanden. Het is prachtig te zien dat veel ondernemers voorop durven te lopen en tegelijk beschamend dat de overheid achterblijft. Dat moet anders. Ten minste de helft van de banenafspraak moet bij de overheid met formele dienstverbanden worden ingevuld.

Beschut werk is waardevol.
Hiervoor stelt de ChristenUnie structureel extra middelen beschikbaar voor gemeenten.

Aantrekkelijk maken om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen.
Werkgevers die mensen met een arbeidsbeperking in dienst nemen, krijgen een hoger loonkostenvoordeel.

Werkgevers van goede wil helpen.
Er zijn in Nederland heel veel werkgevers die graag mensen met een arbeidsbeperking willen aannemen. De overheid moet de partner zijn van die ondernemers, onder meer door betere hulp bij bemiddeling.

Inkoop van diensten.
Wanneer een bedrijf diensten inkoopt bij een bedrijf dat grotendeels werkt met arbeidsgehandicapten (bijvoorbeeld een sociale onderneming), dan moet dat kunnen meetellen voor de banenafspraak die is gemaakt met de werkgevers.

Niet alleen focussen op verdienvermogen van arbeidsgehandicapten.
Het huidige systeem om arbeidsgehandicapten aan het werk te helpen focust helemaal op het verdienvermogen van mensen. Dat is te eenzijdig. Ook wie wel het minimumloon kan verdienen, maar kampt met een arbeidsbeperking, heeft soms hulp nodig bij het vinden van de juiste baan. Deze mensen hebben recht op ondersteuning en begeleiding.

Makkelijker maken van werkplekaanpassingen.
Het moet makkelijker en goedkoper worden voor werkgevers om bij het UWV werkplekaanpassingen aan te vragen voor arbeidsgehandicapten.

Onderwijs
Ieder kind is anders, gemiddelde kinderen bestaan niet. Iedereen heeft het recht om zijn of haar talenten te ontwikkelen: of je nu goed bent in taal en rekenen of juist met je handen. Of je nu veel of weinig beperkingen hebt. De ChristenUnie wil investeren in de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen.

Gelijke kansen
Het onderwijs moet eerlijke kansen bieden voor iedereen. Het is onacceptabel dat kinderen die achterstanden hebben of uit kansarme milieus komen minder onderwijskansen hebben dan hun leeftijdgenoten. Kinderen met een beperking horen de zorg en begeleiding te krijgen die ze nodig hebben. Studenten die geen rijke ouders hebben mogen geen financiële drempel ervaren om door te studeren. Het leenstelsel zorgt echter voor een stapeling van schulden onder jongeren.

Inclusief en passend onderwijs. Ieder kind heeft het recht om mee te doen. Er komt meer ruimte voor maatwerk voor kinderen met een beperking of chronische ziekte, bijvoorbeeld om lestijden aan te passen.

Speciaal onderwijs blijft nodig. Budgetten en regelingen in onderwijs en zorg worden eenvoudiger, bijvoorbeeld voor leerlingen met een (ernstige) meervoudige beperking.

Kinderen met een (verstandelijke) beperking krijgen zoveel mogelijk een plek in het passend onderwijs. Ook kinderen met een zeer ernstige beperking (meervoudig complex gehandicapt) willen leren.

Sport
Sport is belangrijk voor onze gezondheid. De ChristenUnie wil sport voor iedereen, in het bijzonder jongeren, toegankelijk maken. Ook gehandicaptensport is belangrijk. Sport helpt om mensen (weer) in beweging te krijgen, te participeren, met anderen plezier te maken en respectvol met elkaar te leren omgaan. Overheidsgeld wordt daarom ingezet voor de breedtesport en niet voor zaken als betaald voetbal.

Zorg
Zorg met een hart, zorg dicht bij mensen
Al het leven, in gaafheid en gebrokenheid, verdient het om tot ontplooiing te komen, om te worden beschermd en om zorg te ontvangen als dat nodig is. Vanaf het ontstaan van het leven tot aan het sterven. De ChristenUnie staat voor zorg die dichtbij is georganiseerd. Zorg op een menselijke schaal en met een menselijk gezicht. Zorg op maat en niet zorg van de plank. Wij willen meer ruimte voor huisartsen en wijkverpleegkundigen en zorg in de thuissituatie. Het eigen risico wordt fors verlaagd en we kappen in het woud van polissen. Alle specialisten moeten in loondienst. De beste verpleeghuiszorg wordt de norm. Stapeling van eigen bijdragen gaan we tegen, chronisch zieken en gehandicapten worden ontzien. En we investeren fors in preventie: voorkomen is immers beter dan genezen.

Er komt geen kostendelersnorm voor mantelzorgers (‘mantelzorgboete’). 
We willen de stapeling van eigen bijdragen in de zorg tegengaan, om de groei van zorgkosten voor in het bijzonder chronisch zieken en gehandicapten te begrenzen.

Er komt een agenda voor verbetering van de kwaliteit van de gehandicaptenzorg. We investeren in de kwaliteit en beschikbaarheid van voorzieningen en in het personeel.

De ChristenUnie wil minder marktwerking en meer zeggenschap.
De positie van een aantal zorgverzekeraars is te dominant. De verhoudingen tussen zorgverzekeraars, zorgverleners en verzekerden zijn uit balans. Zorgverzekeraars moeten zorg van goede kwaliteit inkopen op basis van een acceptabele prijs. Door een selectief inkoopbeleid zijn zij in staat om de groei in de stijging van zorgkosten af te remmen. Verzekerden hebben echter geen zicht, laat staan invloed op de kwaliteitscriteria die zorgverzekeraars hanteren bij het inkopen van zorg. Zorgverleners ervaren dat zij moeten ‘tekenen bij het kruisje’.

Voor de ChristenUnie is solidariteit binnen ons stelsel van groot belang. Iedereen is verplicht verzekerd en gezonde mensen betalen mee aan de zorgkosten voor zieke mensen. Stijgende zorgkosten en betaalbaarheid van zorg zetten deze solidariteit onder druk. Daarnaast zien we dat het eigen risico jaarlijks stijgt en vooral chronisch zieken en gehandicapten zijn daar de dupe van. Een te hoog eigen risico leidt bovendien tot zorgmijden.

De ChristenUnie wil daarom het huidige stelsel van publieke waarborgen met private uitvoerders (zorgaanbieders en zorgverzekeraars) verbeteren. Een stelselwijziging kost veel geld en leidt tot onnodige onrust in de zorg na alle recente veranderingen in het stelsel. Het komt er nu op aan het stelsel echt te laten werken voor mensen.

Er komt een nader te bepalen maximale omvang voor zorgverzekeraars, met invloed van sterke ledenraden (zie onder ‘zeggenschap’). Op die manier krijgen verzekerden invloed op het beleid van hun zorgverzekeraar.

Zorgverzekeraars zijn te groot geworden om daadwerkelijk als coöperatie te kunnen functioneren.
Met 1400 keuzemogelijkheden voor een polis is het moeilijk kiezen, waarbij soms ook sprake is van schijnkeuzes. Daarom wordt het aantal polissen flink uitgedund. Zorgverzekeraars brengen het aantal merken (‘labels’) terug en de budgetpolis wordt afgeschaft. De natura- en restitutiepolis blijven bestaan.
Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht voor hun verzekerden. Risicoselectie, waarbij bepaalde groepen worden uitgesloten of wordt geselecteerd op hogeropgeleiden, past daar niet bij.
Verzekerden krijgen objectieve informatie over het aanbod, zowel wat betreft prijs als inhoud, van zorgverzekeraars.

Het wordt mogelijk om een polis meerjarig af te sluiten.

Het verplichte eigen risico wordt aanzienlijk verlaagd. Het eigen risico is te hoog geworden, waardoor mensen zorg mijden en chronisch zieken en gehandicapten ieder jaar weer hogere zorgkosten hebben.
De zorgtoeslag, de compensatie van het eigen risico via de gemeente en een collectieve zorgverzekering voor minima (via de gemeente) blijven bestaan.

Winstuitkeringen passen niet in de zorg. Geld dat in de zorg wordt verdiend, blijft in de zorg. Het eigen risico bij de apotheker voor zorgprestaties (voorlichting) wordt afgeschaft.

De meeste mensen zijn uitstekend in staat om zelf beslissingen te nemen over hun leven, ook als zij leven met een beperking. Deze autonomie is een groot goed. Dat betekent niet dat mensen alles zelf hoeven te doen. Wel dat mensen zelf beslissen over hoe zij invulling geven aan hun afhankelijkheid. We willen dat in de zorg ‘met’ mensen in plaats van ‘over’ mensen wordt gesproken. Daarom is het belangrijk dat de positie van cliëntenraden en patiëntenorganisaties wordt versterkt. Daarom is het belangrijk dat zorgverzekeraars weer gaan functioneren als coöperaties. Daarom is het belangrijk dat het persoonsgebonden budget (PGB) in alle zorgwetten is verankerd, zodat mensen de zorg en ondersteuning kunnen afstemmen op hun persoonlijke situatie. Niet iedereen is zelfredzaam. De overheid zal daar haar beleid op moeten afstemmen. Zorgprofessionals verdienen meer zeggenschap over de zorg die zij leveren.

Dit is waar de ChristenUnie zich de komende jaren voor wil inzetten: Burgers zijn in beginsel zelf verantwoordelijk voor hun gezondheid en een verantwoord gebruik van zorg(gelden). Vanuit die verantwoordelijkheid krijgen burgers meer zeggenschap en regie over hun zorg. Zorgverzekeraars worden meer coöperatief. Dit betekent dat verzekerden zeggenschap hebben over het (inkoop)beleid van hun zorgverzekeraar en dat zorgverzekeraars zich meer opstellen ten dienste van hun verzekerden. Selectieve inkoop richt zich op prijs én kwaliteit van zorg. Het PGB is in alle zorgwetten verankerd en moet toegankelijk, flexibel en toereikend zijn om passende zorg in te kopen. Alleen dan is het een instrument voor mensen om regie te hebben over hun zorg. In de Wet langdurige zorg ontwikkelt het PGB voor instellingszorg zich in stappen tot een persoonsvolgend budget. De positie van cliëntenraden in instellingszorg wordt versterkt. Patiëntenorganisaties vervullen een belangrijke rol in het lotgenotencontact. Hun taken worden uitgebreid met het ondersteunen van zelfzorg. Zorgverzekeraars stellen hiervoor middelen beschikbaar.

Mantelzorg
Geen kostendelersnorm voor mantelzorgers en een ruimere verlofregeling voor mantelzorgers. Geen belemmeringen om vrije dagen te ‘schenken’ aan een mantelzorgende collega.

Er komt geen kostendelersnorm voor mantelzorgers (‘mantelzorgboete’). 
We willen de stapeling van eigen bijdragen in de zorg tegengaan, om de groei van zorgkosten voor in het bijzonder chronisch zieken en gehandicapten te begrenzen.

Instellen van een mantelzorgfonds. De druk op de combinatie van arbeid en zorg blijft toenemen. Naast de druk om betaald werk te doen, verwacht de samenleving ook steeds meer van mantelzorgers. De ChristenUnie stelt werkgevers in staat de overmatige kosten van mantelzorgverlof bij de overheid in rekening te brengen en stelt daartoe een mantelzorgfonds in.

Grondwet
Artikel 1 van de Grondwet met het ‘recht op gelijke behandeling’ wordt uitgebreid met ‘handicap’ of ‘geaardheid’, zodat ook expliciet het verbod van discriminatie op deze grond wordt benoemd.

Er komt een Constitutioneel Hof dat wetten mag toetsen aan de Grondwet en wetten onverbindend kan verklaren.